De Joodse gemeenschap in Roermond: Geschiedenis en tragiek

De Joodse gemeenschap in Roermond heeft een rijke, maar tragische geschiedenis, vooral tijdens de periode die leidde tot en tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Voor de oorlog kende Roermond een bloeiende Joodse gemeenschap, vooral door de komst van Duitse vluchtelingen die ontsnapten aan de opkomende nazi-dreiging. Deze ontwikkeling leidde tot een aanzienlijke toename van het aantal Joden in de stad, met een groei van circa 55 naar zo’n 120 leden. Een van de prominente families was de familie Sternfeld. Alex Sternfeld, geboren in Brummen, vestigde zich in 1914 in Roermond, gedreven door liefde en zijn huwelijk met Rosalie Egger, wiens familie een gevestigde winkel in ‘manskleêren’ bezat.


Het echtpaar nam later het bedrijf over en kreeg drie zonen: Jo, Albert en Leo. Deze jongens waren goed geïntegreerd in de lokale gemeenschap; Jo verhuisde naar Amsterdam, Albert studeerde economie in Rotterdam, en Leo bleef bij zijn ouders wonen en werkte als autotechnicus. Het Joodse leven in Roermond was over het algemeen harmonieus, ondanks een zekere mate van antisemitisme. De gemeenschap had haar eigen synagoge en schooltje, gebouwd in 1853. Alex Sternfeld speelde een actieve rol in het gemeenschapsleven en was lid van de organisatie die de vieringen rond het 700-jarig bestaan van Roermond coördineerde.

Ook zijn zonen waren actief in lokale verenigingen, zoals de hockeyclub Concordia. Met de machtsgrepen van de nazi’s in 1933 veranderde de situatie dramatisch. De Kristallnacht in 1938 markeerde een keerpunt, waarin Joodse eigendommen werden vernield en honderden Joden het leven lieten. Roermond, als grensgemeente, werd een doorgangshuis voor vluchtelingen. De lokale Joodse gemeenschap, onder leiding van Alex Sternfeld, richtte een steuncomité op om deze vluchtelingen te helpen. Helaas leidde de bezetting tot een geleidelijke maar onverbiddelijke vervolging van Joden.

De familie Sternfeld werd zwaar getroffen. Albert werd op 9 augustus 1942 opgepakt en in Auschwitz vermoord. Leo werd opgeroepen voor deportatie en stierf in het dwangarbeiderskamp Monowitz in 1944. Alex Sternfeld werd eveneens naar Sobibor gedeporteerd en daar direct vermoord. Rosalie ontkwam aan deportatie door onder te duiken, maar het leven was nooit meer hetzelfde. Het winkel-woonhuis werd aan een Duitser toegewezen, en de herinneringen aan de bloeiende gemeenschap vervaagden met de verschrikkingen van de Shoah. Van de Joodse gemeenschap in Roermond overleefde slechts een kwart de oorlog.

De geschiedenis van de familie Sternfeld en de gemeenschap als geheel illustreert niet alleen de tragedie van de Holocaust, maar ook de veerkracht en integratie die ooit bestonden binnen de stad. De herinnering aan hun leven en lijden moet levend worden gehouden.

Geschreven door: Sjra Clerkx

Bron: Archief Gemeente Roermond